In 1979 verscheen het verzamelalbum Uitholling Overdwars waarop 12 jonge, veelal in de punk gewortelde groepen zich presenteren. Het opvallende aan namen als Noodweer, Toontje Lager en Doe Maar is dat zij allemaal in het Nederlands zingen. In 2024 kreeg Uitholling Overdwars een opvolger in de vorm van Uitholling Bovenlangs, waarop een Belgische en zeven Nederlandse jonge punkbands zich voorstellen en de branie van 45 jaar eerder moeiteloos voortzetten.
Ook in Nederland rekent de in 1977 uit Engeland overgewaaide punk af met de gedachte dat het spelen van goede pop of rock ingewikkeld is. Maar waar in Engeland de punk een geëngageerde lading heeft, wordt er in Nederland vooral lol gemaakt en daarmee hooguit wat geprovoceerd naar het establishment. Muziek mag weer eenvoudig zijn en best een beetje rammelen. En waarom zou je niet gewoon in je moedertaal zingen om de Engelstalige hegemonie van de popmuziek te doorbreken?
Natuurlijk zijn er medio 1979 ook genoeg ergernissen om te bezingen, zoals het armzalige bestaan van de burgerman door het Rotterdamse Noodweer, of hondenpoep op straat (het bezitten van honden werd in die tijd als ‘kleinburgerlijk’ gezien), zoals gesignaleerd door het Brabantse Nasmaak (later getransformeerd tot het Engelstalige Nasmak). Tegelijk heeft Nederland in de late jaren 70 een blakend circuit van gesubsidieerde clubs en jongerencentra waar bands kunnen optreden en repeteren. Hoeder en belangenbehartiger van dit circuit en de vele bands die Nederland rijk is, is Stichting Popmuziek Nederland (NPI). Popjournalist/ concertpromotor Fer Abrahams en journalist/muzikant Jos van Woudenberg initiëren en produceren Uitholling Overdwars voor NPI.
Nederlandstalige pop is een unicum in 1979 en werd tot die tijd hooguit gepraktiseerd door Boudewijn de Groot of Peter Koelewijn. De lp krijgt dan ook veel aandacht in de media en er zijn dat jaar promotieconcerten in het Vondelpark en Paradiso. Het bevat eerste opnames van Toontje Lager, Noodweer, Braak en Doe Maar. Daarmee staat Uitholling Overdwars aan de vooravond van de explosie van Nederlandstalige pop, die begin jaren 80 furore maakt, tot en met de hysterische taferelen rond Doe Maar.
Punk en ontevredenheid gaan hand in hand. Veel nieuwe Nederlandse punkbands ontstonden dan ook tijdens de lockdowns als gevolg van de coronaepidemie in de vroege jaren 20. Toen het slot er eindelijk afging was men niet te houden en werden de kleine clubs gedomineerd door een nieuwe punkexplosie met namen als The Covids, Clitteband en Achterlicht. Uitholling Overdwars indachtig, bracht de Utrechtse platenzaak Plato in 2024 het album Uitholling Bovenlangs uit. Een verzamelplaat die uit zijn voegen barst van de energie en branie. In het Nederlands of Engels gezongen – beide talen zijn vandaag de dag even gevestigd –, maar minstens zo explosief als die voorganger van 45 jaar geleden.
MR
Foto van het jonge Doe Maar - Amstelfilm
